McGoris #127 - Teleskopowe Wyzwanie - Kwazar 3C 273 w konstelacji Panny

Czy wiecie, że za pomocą amatorskiego teleskopu (8-calowego, a nawet 6-calowego) można ujrzeć obiekt oddalony o aż 2,44 miliarda lat świetlnych!?

1. Opis obiektu

Bohaterem tego posta jest kwazar 3C 273 znajdujący się w konstelacji Panny. Jest to tzw. kwazar, czyli typ galaktyki aktywnej, emitującej bardzo silne fale radiowe. Nazwa pochodzi od "quasi" lub "quasi-stellar" co oznacza podobny, pseudo-gwiazdowy.

Położenie kwazara 3C 273 w gwiazdozbiorze Panny.

3C 273 jest najbliższym tego typu obiektem. Oddalony jest o aż 2,44 miliarda lat świetlnych! Jest to najdalszy obiekt, jaki można zaobserwować wizualnie przez amatorski teleskop. Może i w teleskopie maleńka gwiazdka, ale satysfakcja z zobaczenia tak odległego obiektu jest ogromna.

To właśnie ten obiekt jako pierwszy został skatalogowany jako kwazar i jest jednym z najlepiej zbadanym tego typu obiektem.

Numer 273 pochodzi od numeru obiektu w Trzecim Katalogu Radioźródeł Uniwersytetu w Cambridge, opublikowanego w 1959 roku. Jego bardzo dokładne współrzędne zostały wyznaczone przez Cyrila Hazarda, co pozwoliło na znalezienie optycznego odpowiednika źródła i otrzymanie jego widma.
W 1963 roku Maarten Schmidt zinterpretował otrzymane widmo i zmierzył przesunięcie ku czerwieni, której wartość wynosi ok. 0,158, co daje nam odległość 2,443 miliarda lat świetlnych.

Zdjęcie 3C 273 z teleskopu Hubble'a. Dzięki przesłonięciu jasnego centrum udało się uchwycić struktury tej galaktyki aktywnej. Widoczny jest nawet ogromny dżet.

Cechą charakterystyczną tego obiektu jest oczywiście bardzo długi dżet, ogromny strumień plazmowej materii wyrzucany z ogromną prędkością z biegunów jądra galaktyki o długości ok. 60 kiloparseków (ok. 195 000 lat świetlnych - to prawie 2 razy więcej niż rozmiar naszej galaktyki - Drogi Mlecznej), który został zaobserwowany w paśmie rentgenowskim, radiowym, oraz optycznym.


2. Obserwacja obiektu przez amatorski teleskop.

Oczywiście nie może być tak kolorowo. Obiekt jest niesamowicie trudny do wypatrzenia. Jego jasność to ok. 12,9 magnitudo i w teleskopie przypomina bardzo słabą gwiazdkę. Potrzebna jest do tego dokładna mapka oraz co najmniej 6-calowy teleskop.

Mój sposób na dotarcie do tego obiektu jest taki:


KROK 1

Celuję szukaczem gwiazdę o nazwie Porrima (γ Vir). Od Porrimy w linii prostej odnajdziemy trzy słabsze gwiazdy, ułożone równo w jednej linii. Interesuje nas tylko pierwsza, lekko żółtawa gwiazdka FW Vir. Charakteryzuje się nie tylko kolorem, ale tym, że obok niej jest jeszcze mała, słabsza gwiazdka, również żółtawa.

Od FW Vir odbijamy lekko na zachód.

KROK 2

Niedaleko FW Vir odnajdziemy "po prawej stronie" słabszą gwiazdkę i obok niej parkę słabych gwiazdek blisko siebie.

W pobliżu tej małej parki gwiazd - po jednej i drugiej stronie odnajdziemy dwie galaktyki o jasności 10,55 mag - NGC 4536 oraz 11,4 mag - NGC 4527. Powinny być bez problemu widoczne jako słabe, niewielkie mgiełki. Jak widać te dwie galaktyki to znaczy, że dobrze idziemy.

KROK 3

Kierujemy się nadal na zachód. Po drodze napotkać można układ gwiazd w kształcie krzyża.

Tak wygląda krzyż z gwiazd, do którego musimy dotrzeć.

Od końca wierzchołka, najdalej na zachód - pod ukosem, nieco w dół odnajdziemy gwiazdkę, przy której zakończymy naszą podróż. Tuż obok niej odnajdziemy kwazar 3C 273 (nieco w górę od tej gwiazdy).

W końcu dotarliśmy do kwazara 3C 273

Udało mi się dzisiaj (tj. 16.04.2020) wypatrzeć ten obiekt przez swoją 8-calową Syntę. Musiałem skorzystać z własnoręcznej mapki. Kwazar w teleskopie wygląda jako zwykła, bardzo słaba gwiazdka, choć miałem lekkie wrażenie, że jest lekko rozmyta.

Mimo, że to zwykła, słaba gwiazdka widoczna w okularze teleskopu to warto skierować na nią swój teleskop i mieć satysfakcję z zobaczenia tak odległego obiektu.

Czy widzieliście już ten obiekt przez swoje teleskopy? Jeśli tak, dajcie znać w komentarzu. Pozdrawiam, McGoris :)

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia

ZOBACZ TEŻ:

McGoris #58 - Kwazary, blazary, radiogalaktyki - czym są galaktyki aktywne?

McGoris #109 - Wiosenne obserwacje nocnego nieba - czyli cały rój galaktyk! - Konstelacja Panny

McGoris #62 - Co nam dały loty w kosmos? - kosmiczna technologia w zasięgu ręki