czwartek, 23 kwietnia 2020

McGoris #130 - Teleskopowe Wyzwanie - Hickson 61 (Pudełko)

W tym poście przedstawię wam piękną grupę 4 galaktyk obok siebie - Hickson 61, zwaną również "The Box (Pudełko).



Dzisiejszym bohaterem teleskopowego wyzwania będzie grupa galaktyk Hickson 61, znajdująca się w Warkoczu Bereniki. Jest to obiekt głównie dla większych teleskopów od 10-12 cali wzwyż. Przez 8" teleskop można ujrzeć tylko tą najjaśniejszą galaktykę NGC 4169, a pod bardzo ciemnym niebem delikatnie może zamajaczyć druga bądź trzecia galaktyka.


1. Opis galaktyk

Gromada "Pudełko" - źródło: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/University of Arizona
Gromada Pudełko zajmuje 61 pozycję w katalogu zwartych grup galaktyk, stworzoną przez Paula Hicksona.


NGC 4169

Najjaśniejsza galaktyka (ta największa, nieco poniżej centrum) to NGC 4169 i jej jasność wynosi 12,2 magnitudo. Jest to galaktyka soczewkowata. Leży w odległości ok 169 milionów lat świetlnych.

NGC 4173

Powyżej niej, ta najbardziej podłużna galaktyka to NGC 4173. Galaktyka ta znajduje się bliżej niż pozostałe i nie jest powiązana fizycznie z resztą galaktyk. Leży w odległości ok. 50 000 000 milionów lat świetlnych, a jej średnica wynosi ok. 75 000 lat świetlnych.
Jej jasność wynosi ok. 12,7 magnitudo, jednak z powodu małej jasności powierzchniowej, może być najtrudniejszym obiektem do wypatrzenia z całej czwórki.


NGC 4175 i 4174

No i dwie ostatnie galaktyki. NGC 4175 to ta po lewej stronie u góry (ta większa), a NGC 4174, ta poniżej (najmniejsza ze wszystkich)

NGC 4175 to galaktyka spiralna z aktywnym jądrem, która oddalona jest o ok. 179 milionów lat świetlnych (o 10 milionów lat świetlnych dalej niż NGC 4169, co również można spekulować o powiązaniu grawitacyjnym), a jej średnicę szacuje się na 95 000 lat świetlnych. Jej jasność to 13,4 mag.

NGC 4174 to galaktyka spiralna zaliczająca się do tzw. grupy Seyferta typu 2.

Galaktyki te charakteryzują się niezwykle jasnym jądrem oraz widmami, w których występują jasne linie emisyjne wodoru, helu, azotu i tlenu.
Te linie emisyjne wykazują silne przesunięcia ku czerwieni/fioletowi, co wskazuje na prędkości rzędu 500 do 4000 km/s i uważa się, że miejscem ich podchodzenia są rejony dysku akrecyjnego otaczającego centralną czarną dziurę.

NGC 4174 oddalona jest o 180 milionów lat świetlnych i posiada średnicę ok. 40 000 lat świetlnych, czyli jest dość małą galaktyką. Jej jasność to 13,5 magnitudo.


2. Jak dotrzeć do obiektów

Dotarcie do obiektów nie jest aż takie trudne. Wystarczy wycelować jedną z gwiazd tworzących główną figurę konstelacji Warkocza - (Gamma Com). Od niej kierujemy się do gwiazdy HIP 59923, a następnie do HIP 59489. W miejscu przecięcia się linii tych dwóch gwiazd znajdziemy gromadę "Pudełko".



3. Widok przez teleskop

Próbowałem jeden raz zaobserwować te galaktyki. Widziałem tylko tą najjaśniejszą, czyli NGC 4169, a delikatnie zamajaczyły mi NGC 4175 oraz NGC 4174. O tej podłużnej (NGC 4173) nie było nawet mowy. By ujrzeć galaktyki w pełnej okazałości, potrzeba co najmniej 12-calowego teleskopu.


4. Obiekt dla astrofotografów

Hickson 61 jest świetnym celem dla astro-fotografów. Nie tylko te 4 galaktyki są tak atrakcyjne. Całkiem niedaleko można odnaleźć ogromną gromadę galaktyk Abell 1495, oddalona o aż ponad 1,7 miliarda lat świetlnych.
Szkic grupy galaktyk Hickson 61 z 12-calowego teleskopu. Źródło: elnidodelastronomo.com, autor: M.A Pugnaire

Gromada Pudełko oraz gromada galaktyk Abell 1495. Autor: Mike Keith, źródło: http://cosmicneighbors.net/
To zdjęcie pięknie odzwierciedla ogrom kosmosu oraz to, że galaktyki z grupy Hickson 61 mimo odległości ok. 180 milionów lat świetlnych, to w porównaniu do Abell 1495, to bliskie sąsiedztwo.


Jeśli udało ci się ten obiekt zaobserwować, daj znać w komentarzu. Pozdrawiam, McGoris :)

Teleskopowemu wyzwaniu w następnym poście poddadzą się galaktyki z Tripletu Smoka. 

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz