piątek, 14 sierpnia 2020

McGoris #141 - Jak wyglądają gwiazdozbiory z najbliższych układów gwiezdnych?

Jak wygląda kształt Wielkiego Wozu czy Oriona np. z Alfy Centauri czy Syriusza? Czy kształty konstelacji ulegną zmianie? 



1. Wstęp

Wychodząc pod nocne niebo jesteśmy w stanie ujrzeć mnóstwo gwiazd na niebie. Jedne są jaśniejsze, a jedne ledwo widoczne. Te jaśniejsze układają się w charakterystyczne kształty zwane gwiazdozbiorami.

Niektóre z gwiazd są jedne z bliższych. Przykładowo układ potrójny Alfa Centauri (A i B) leży w odległości zaledwie 4,3 roku świetlnego od nas. Syriusz - najjaśniejsza gwiazda na nocnym niebie leży w odległości 8,6 roku świetlnego.

Trzeba zaznaczyć, że gwiazdy ze znanych konstelacji nie są zawieszone w jednej przestrzeni. W wielu przypadkach odległości do poszczególnych gwiazd są różne i gdybyśmy ujrzeli rzut boczny takiego układu gwiazd to wyjdzie nam totalny misz-masz.

Odległości do tych gwiazd są tak ogromne, że nawet z odległych planet karłowatych pozycje gwiazd będą praktycznie takie same.

Dzięki tzw. paralaksie rocznej (co pół roku jesteśmy po przeciwnej stronie orbity okołosłonecznej) możemy takie przesunięcia wykryć, obliczając odległość do tych gwiazd.

Jednak gdybyśmy polecieli do innych układów gwiezdnych np. do Alfy Centauri, Gwiazdy Barnarda czy Syriusza, to te bliższe gwiazdy już zmienią swoją pozycję.

Pokażę wam symulację w programie Space Engine, gdzie przeniesiemy się do najbliższych układów gwiezdnych i sprawdzimy, czy znany wszystkim asteryzm Wielkiego Wozu czy gwiazdozbiór Oriona ulegną zniekształceniu i gdzie będzie znajdować się nasze Słońce.


2. Symulacja

Alfa Centauri A

Przenieśmy się do naszego najbliższego układu gwiezdnego. Składa się on z dwóch jasnych gwiazd: Nieco większej od naszego Słońca składnika A oraz nieco mniejszego i chłodniejszego składnika B. Dodatkowo w układzie znajduje się składnik C - czerwony karzeł zwany również Proximą Centauri.

Układ leży w odległości ok. 4,3 roku świetlnego. Taka odległość wystarczy, by bliższe gwiazdy zmieniły swoje położenie względem gwiazdozbiorów.

Spróbujmy odnaleźć Słońce. Znajduje się ono obok gwiazdozbioru Kasjopei! Jest ono dość jasną gwiazdą o jasności 0,43 magnitudo.



Gdy pojedziemy w stronę Oriona, po drodze trafimy na konstelacje Woźnicy i Byka. Ich kształt się już troszkę zmienił, a szczególnie najjaśniejsza gwiazda Byka - Aldebaran. Zauważalnie zmieni swoją pozycję i przemknie w kierunku Hiad.


A jak wygląda Orion? Jeden z najbardziej charakterystycznych kształtów pozostaje nienaruszony, ale pojawia się bonus! Gwiazda Syriusz (z Wielkiego Psa) widoczna jest tuż obok Betelgezy. Ten układ gwiazd widoczny z Alfy Centauri musi być spektakularny...


A jak wygląda kształt Wielkiego Wozu, który każdy zna? Z układu Alfy Centauri również widać Wielki Wóz, tylko ociupinkę zmieni kształt. Będzie także kapkę mniejszy kątowo (od Słońca do Alfy Centauri to prawie przeciwny kierunek)

Wielki Wóz widoczny z Ziemi (u góry) i z układu Alfa Cen.


Gwiazda Barnarda

Przelećmy się do drugiej, najbliższej gwiazdy - Gwiazdy Barnarda. Jest to czerwony karzeł i znajduje się w odległości ok. 5,9 roku świetlnego. Gwiazda znajduje się w konstelacji Wężownika i nie widać jej gołym okiem (czerwone karły bardzo słabo świecą). Jest to gwiazda, która ma jeden z największych ruchów własnych gwiazd (ok. 10,4 sekundy kątowej/rok).

Odnajdźmy więc Słońce. Nasz układ planetarny będzie widoczny przez "potencjalnych kosmitów" w konstelacji Oriona!

Słońce widoczne z układu Gwiazdy Barnarda.

Słońce będzie średnio jasną gwiazdą o jasności 1,07 magnitudo

Syriusz - najjaśniejsza gwiazda na ziemskim niebie - również straci tam na jasności. Od Gwiazdy Barnarda do Syriusza dzieli już 14 lat świetlnych. Jego jasność obserwowalna spadnie do -0,30 magnitudo
W układzie Gwiazdy Barnarda straci on status najjaśniejszej gwiazdy na niebie. Wyprzedzi go Kanopus (-0,59 magnitudo). Syriusz będzie na drugim miejscu. Na trzecim miejscu znajdzie się pomarańczowy olbrzym - Arktur (-0,22 mag). Z gwiazdy Barnarda do niego jest o 3 lata świetlne bliżej niż z Ziemi, więc jest tam troszkę jaśniejszy. 

Asteryzm Wielkiego Wozu również będzie tam widoczny, jednak jego kształt nieco się zmieni.

Krzywy Wielki Wóz widoczny z układu Gwiazdy Barnarda.


Syriusz

Przenieśmy się teraz do najjaśniejszej gwiazdy na naszym nocnym niebie - Syriusza! Oddalona jest od nas o 8,6 roku świetlnego. Jak wygląda i gdzie jest Słońce. Ciężko powiedzieć. Znajduje się w dość nietypowym miejscu - między gwiazdozbiorem Herkulesa a Orła, których kształt jest już dość mocno zaburzony.


A jak wygląda tam konstelacja Oriona? Wiele się nie zmieni, gdyż gwiazdy z tego gwiazdozbioru są bardzo oddalone, ale jednak wprawne oko zauważy, że lekko się wykrzywił. Troszkę na prawo uciekła Bellatrix (najbliższa gwiazda z głównej siódemki najjaśniejszych gwiazd).


Aldebaran z gwiazdozbioru Byka przesunął się w stronę Plejad.

A jak wygląda Wielki Wóz? Gwiazdy z tego asteryzmu pozostaną prawie nienaruszone oprócz jednej - dość daleko odleci gwiazda Dubhe.



Skoro jesteśmy w układzie Syriusza, to która z gwiazd będzie najjaśniejsza? 

Najjaśniejszą gwiazdą będzie biały karzeł Syriusz B. Jego jasność będzie mniej więcej taka, jak nasz ziemski Księżyc w pełni. Poza nim, najjaśniejszą gwiazdą będzie Procjon z konstelacji Małego Psa (jasność -1,30 mag, czyli tyle mniej więcej co Syriusz widziany z Ziemi). Z Syriusza do Procjona dzieli tylko 5,27 roku świetlnego (z Ziemi jest to 11,4 ly).

Na drugim miejscu będzie Kanopus (-0,66 mag) a na trzecim - Kapella z Woźnicy (-0,62 mag).


Procjon

Przenieśmy się do układu Procjona - gwiazdy oddalonej od nas o 11,4 roku świetlnego. Najjaśniejsza gwiazda konstelacji Małego Psa, znajdującego się na wschód od Oriona. Podobnie jak Syriusz Procjon posiada swojego małego towarzysza - Procjona B - białego karła.

Zatem gdzie jest nasza gwiazda - Słońce? Z Procjona nasza gwiazda będzie widoczna gdzieś w okolicach Drogi Mlecznej w konstelacji Orła, dość niedaleko Altaira. Słońce jest tam widoczne jako przeciętna gwiazda o jasności 2,5 magnitudo.

Słońce widoczne z układu Procjona.

A jak wygląda kształt Oriona. Mniej więcej podobnie jak od nas z Ziemi, jednak gwiazda Bellatrix troszkę uciekła na prawo. Podobnie Aldebaran z Byka przemieścił się w stronę Plejad.


Syriusza niedaleko Oriona nie zobaczymy, będzie on prawie po przeciwnej stronie tamtejszego nieboskłonu. 

Podobnie jak na Syriuszu Procjon jest najjaśniejszą gwiazdą, to z Procjona najjaśniejszy będzie Syriusz. Jest on najjaśniejszą gwiazdą zaraz po Procjonie B. Jego jasność wyniesie -2,45 magnitudo, czyli tyle co widoczny od nas na nocnym niebie Jowisz.

Kształt Wielkiego Wozu również będzie się różnił od widoku z Ziemi.




Altair

Przenieśmy się jeszcze dalej - do gwiazdy Altair - alfy konstelacji Orła. Jest to ciekawa gwiazda, gdyż jest nieco jajowata (spowodowane jest to dużą prędkością obrotu wokół własnej osi).

Spróbujmy odnaleźć nasze Słońce. Nasza gwiazda spotka się w towarzystwie wcześniej wymienionych gwiazd. Będzie ono już przeciętną gwiazdą o jasności tylko ok. 3,3 magnitudo. Obok niego odnajdziemy jeszcze Syriusza oraz Procjona, a nieco dalej Alfę Centauri. Gwiazdy odnajdziemy nieco dalej "na lewo" od gwiazdozbioru Oriona.

Widok na Słońce i sąsiednie gwiazdy z Altaira.

Czy z Altaira widać asteryzm Wielkiego Wozu? Widać, ale nie przypomina go już kształtem. 

Wielki Wóz z Altaira.

Najjaśniejszą gwiazdą na tamtejszym niebie jest gwiazda Wega (-1,18 magnitudo), do której dzieli stamtąd 14,6 roku świetlnego.


Wega

Ostatni cel naszej podróży to gwiazda Wega, oddalona od nas o ok. 25 lat świetlnych, czyli już dość daleko. Podobnie jak Altair posiada sporą prędkość obrotu wokół własnej osi i jej kształt jest nieco spłaszczony.

Słońce oraz pobliskie gwiazdy są już słabo widoczne. Nasza gwiazda ma zaledwie 4 magnitudo. Odnajdziemy je w pobliżu Kanopusa oraz Wielkiego Obłoku Magellana - galaktyki karłowatej, widocznej z południowej półkuli Ziemi.

Widok na Słońce i pobliskie gwiazdy z Wegi.

A jak wygląda konstelacja Oriona. Myśliwy już zaczyna być zniekształcony. Najbardziej uciekła od swojego miejsca gwiazda Bellatrix (jest ona najbliżej). Do Oriona zbliży się Aldebaran z Byka i Kapella z Woźnicy.


Można również zaobserwować, że gwiazdy z gromady Plejady(M 45 - oddalona o ok. 440 lat świetlnych od nas) również się nieco przemieściły.

Dość sporo zniekształciła się figura Wielkiego Wozu. Najbardziej uciekła Dubhe oraz Benetnasch.




Jeżeli wam się spodobało, to udostępnijcie i napiszcie w komentarzu. Jak tylko macie jakieś propozycje na temat kolejnego posta - dajcie znać. Pozdrawiam, McGoris :)

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia


ZOBACZ TEŻ:



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz