McGoris #96 - Nocne niebo - Grudzień 2018 - Mroźne noce z kometą 46P/Wirtanen

Co zobaczymy na nocnym niebie w ostatnim miesiącu tego roku i jakie zjawiska nas czekają?

Na początek chciałem przeprosić za tak późne wrzucenie postu. Niestety nie miałem ostatnio dużo czasu oraz jestem na wyjeździe :(

Za nami listopad. Listopad jak to listopad, pogoda była taka sobie. Pod koniec miesiąca przeważały dni szare i pochmurne, choć na początku listopada chodziłem w podkoszulku i w krótkich spodenkach. Tak więc nie było co narzekać, rok temu to cały listopad była szarówa.

Pięknie widoczna była i jest Wenus na porannym niebie, mogliśmy ujrzeć przez teleskop piękny, malutki sierp. W końcu możemy się cieszyć zimowymi gwiazdozbiorami, takimi jak Orion, Byk, Bliźnięta czy Wielki Pies.

A przed nami grudzień - ostatni miesiąc w roku, z najkrótszymi dniami i najdłuższymi nocami w roku. Myślimy już o świętach, Mikołaju, za oknem mrozy i śnieg (choć ostatnio to w Święta pada przeważnie deszcz i temperatura jest na plusie). W grudniu będziemy mieli piękną jasną kometę widoczną nawet gołym okiem, a także początek astronomicznej Zimy.


1. Słońce

Polska Północna (Gdańsk)

1 grudnia:

Wschód:      7:40
Zachód:     15:26

Długość dnia:     7h 46m
Długość nocy:  16h 14m



22 grudnia (początek astronomicznej zimy)

Wschód:      8:04
Zachód:     15:22

Długość dnia:     7h 18m
Długość nocy:  16h 42m



31 grudnia:

Wschód:      8:06
Zachód:     15:29

Długość dnia:       7h 23m
Długość nocy:    16h 37m


Ostatni dzień miesiąca będzie dłuższy od najkrótszego dnia w roku o 5 minut.





Polska Środkowa(Łódź) 

1 grudnia:

Wschód:     7:24
Zachód:    15:36

Długość dnia:    8h 12m
Długość nocy: 15h 48m


22 grudnia (początek astronomicznej zimy)

Wschód:      7:46
Zachód:     15:33

Długość dnia:     7h 47m
Długość nocy:  16h 42m


31 grudnia:

Wschód:     7:49
Zachód:    15:40

Długość dnia:    7h 51m
Długość nocy: 16h 09m


Ostatni dzień miesiąca będzie dłuższy od najkrótszego dnia w roku o 4 minuty.



Polska Południowa(Zakopane) 

1 grudnia:

Wschód:     7:11
Zachód:    15:44

Długość dnia:    8h 33m
Długość nocy: 15h 27m


22 grudnia (początek astronomicznej zimy)

Wschód:      7:32
Zachód:     15:43

Długość dnia:     8h 11m
Długość nocy:  16h 42m


31 grudnia:

Wschód:     7:35
Zachód:    15:49

Długość dnia:    8h 14m
Długość nocy: 15h 46m


Ostatni dzień miesiąca będzie dłuższy od najkrótszego dnia w roku o 3 minuty.


Słońce na początku miesiąca spędzi w gwiazdozbiorze Wężownika. 18 grudnia wejdzie do konstelacji Strzelca.  

21 grudnia o godzinie 18:30 Słońce znajdzie się w punkcie przesilenia zimowego, inaczej zwanym punkcie Koziorożca. Jest to moment, kiedy Ziemia najbardziej wychyla do Słońca swój biegun południowy. Moment ten uznawany jest za początek astronomicznej zimy na półkuli północnej oraz astronomicznego lata na półkuli południowej.



2. Księżyc


🌑            Nów        -        6 grudnia - Wężownik

🌓 Pierwsza kwadra  -   15 grudnia - Wodnik

🌕          Pełnia       -        22 grudnia - Orion (Między Bykiem a Bliźniętami)

🌗 Ostatnia Kwadra  -   29 grudnia - Panna


Orbita Księżyc nie jest idealnie ustawiona do ekliptyki, przez co może zahaczać o poboczne gwiazdozbiory, np. w tym przypadku o Oriona.

Bezksiężycowe noce będziemy mieli w pierwszym i drugim tygodniu miesiąca.
W okresie świąt Bożego Narodzenia obserwacje będzie utrudniać światło Księżyca.



3. Planety


Merkury, Wenus i Jowisz 

W Sylwestra nad porannym niebem możemy ujrzeć trzy planety ułożone w jednej linii - Merkurego nisko nad południowo-wschodnim horyzontem, Jowisza oraz Wenus, a także Księżyc po ostatniej kwadrze.

Pod koniec miesiąca na niebo poranne powróci Jowisz.

Wenus będzie bardzo jasno świeciła nad porannym niebem. Na początku osiągnie jasność - aż -4,86 magnitudo. Na porannym niebie będzie piękną latarnią.
Wenus się powoli oddala - będzie powoli spadać jej jasność oraz rozmiar kątowy, a faza będzie rosnąć. Na początku stycznia osiągnie maksymalną elongację od Słońca (odległość kątowa od Słońca)

Mars

Mars oddala się coraz bardziej. Warunki do jego obserwacji są już fatalne. Nawet większe teleskopy będą miały problemy z ujrzeniem jakichś szczegółów na powierzchni planety.

Spójrzcie jak rozmiar kątowy oraz jasność Marsa zmalał od lipcowej Wielkiej Opozycji.

Mars będzie miał już dodatnią wartość wielkości gwiazdowej. Oznacza to, że nie będzie tak jasny jak latem, a będzie przypominać zwykłą, przeciętną gwiazdę.

7 grudnia dojdzie do bardzo ładnego zbliżenia Marsa z Neptunem. Będą widoczne zaledwie w odległości 3-4 minut łuku.

4. Kometa 46P/Wirtanen

Najważniejszy obiekt grudniowego nieba. Już od 1 grudnia pod wyjątkowo ciemnym niebem można próbować wypatrzyć obiekt gołym okiem.

Kometa 46P/Wirtanen ma średnicę ok 2 km i należy do komet okresowych z rodziny komet Jowisza. Jest to taki typ komet, które krążą po orbicie między Słońcem a Jowiszem. Pełny obieg wokół Słońca wykonuje w ciągu 5,5 roku. W grudniu tego roku dojdzie do ciekawego zbiegu okoliczności. Gdy kometa znajdzie się w swoim peryhelium (najbliżej Słońca), w tym czasie w pobliżu przemknie nasza planeta.

Kometa będzie bardzo szybko pięła się w górę, polepszając warunki do jej obserwacji. Dzięki temu, że orbita komety względem ekliptyki jest nachylona, to kometa z widoku Ziemi widoczna będzie coraz wyżej.

Kometa znajdzie się najbliżej Ziemi w nocy z 12/13 grudnia i osiągnie jasność nawet 3,8 magnitudo. Pod ciemnym niebem powinna być wyraźnie widoczna gołym okiem. Będzie to obiekt dosyć trudny. Jej otoczka ma rozmiar kątowy nieco większy, jaki ma Księżyc w pełni, czyli ok. pół stopnia. Zatem będzie obiektem o dość małej jasności powierzchniowej, trudnym do oddzielenia od tła i będzie wymagał ciemnego nieba.

Przelot komety w grudniu nad nieboskłonem.

Od początku grudnia kometa przybędzie z konstelacji Wieloryba i pomknie w stronę konstelacji Byka. Będzie ona widoczna wysoko nad południowo-wschodnim/południowym nieboskłonem.
Dojdzie do bardzo ciekawych złączeń:

12/13 grudnia - kometa osiągnie maksymalną jasność, ok. 3,8 mag. Powinna być doskonale widoczna gołym okiem.

16 grudnia - bliskie spotkanie z przepiękną gromadą otwartą - Plejadami (M45). Będzie to niesamowita gratka dla astrofotografów! Niestety będzie lekko utrudniał Księżyc, najlepiej poczekać do ok. 2 w nocy by Księżyc zaszedł. Wtedy kometa i plejady będą widoczne bardziej na południowym zachodzie.

23 grudnia - bliskie spotkanie z Kapellą - najjaśniejszą gwiazdą konstelacji Woźnicy.

Miesiąc kometa zakończy w konstelacji Rysia. Od ok. drugiej połowy miesiąca kometa zacznie powoli tracić na jasności, a także jej obserwację utrudni blask Księżyca.

Jeśli tylko macie pogodną, ciemną noc, spróbuj ją wypatrzyć. Jej aktualne położenie możecie śledzić na tej stronce: THESKYLIVE.COM

Kometa minie Ziemię w odległości zaledwie 11,5 mln km. To ok. 0,7% odległości Ziemi do Słońca.



5. Nocne niebo 

Zimowy obszar nocnego nieba jest przepiękny. Jest bardzo dużo jasnych gwiazd, które kontrastują z ciemniejszym niebem (ze słabszą Drogą Mleczną).

Zaraz po zachodzie na wieczornym niebie ujrzymy zachodzący asteryzm Trójkąta Letniego (czyli Wega z gwiazdozbioru Lutni, Deneb z Łabędzia oraz Altair z Orła).

Niebo wieczorne, 15 grudnia, godz. 19:00

Nad południowym niebem widoczne są jeszcze konstelacje jesienne - Wodnik oraz Ryba Południowa z jasną gwiazdą Fomalhaut, a także rozległą konstelacją Wieloryba. Wysoko nad południowym horyzontem ujrzymy gwiazdozbiór Pegaza, a także Kasjopeję z Andromedą, gdzie odnajdziemy najjaśniejszą i najbliższą nas galaktykę -Galaktykę Andromedy (M31).

Nad wschodnim horyzontem wspina się wysoko Byk z przepięknymi gromadami gwiazd - Plejadami oraz Hiadami, a także Woźnica, Orion i rzeka Erydanu.

Niebo w środku nocy - 15 grudnia, godz. 0:00

W środku nocy dominację nad nieboskłonem przejmą gwiazdozbiory zimowe, takie jak Orion, Bliźnięta, Woźnica(gdzie znajdziemy trzy piękne gromady otwarte - M36, M37 oraz M38 oraz Wielki Pies, a jesienne, wcześniej wymienione uciekają na zachód. Jest to przepiękny obszar nieba z jasnymi bardzo gwiazdami. Pod Orionem odnajdziemy też bardzo ładny gwiazdozbiór Zająca.
Wielki Wóz przemieszcza się na północny-wschód ustawiają się do pionu. Od Oriona na południowy zachód rozciąga się długa rzeka Erydanu. Rozciąga się jeszcze bardziej na południe, aż do gwiazdy Achernar (najjaśniejszej gwiazdy Erydanu) jednak ten fragment jest z Polski niewidoczny.

Na wschodzie pojawia się słaby gwiazdozbiór Raka, w którym znajdziemy piękną, gromadę młodziutkich gwiazd - M44. Przepięknie ją widać, a najlepiej w lornetce. Wiosenny Lew oraz Hydra dopiero co majaczą nisko nad wschodnim horyzontem.

To idealny moment na podziwianie skarbów drugiej strony naszej Galaktyki - bogatego w gromady otwarte i obszary mgławicowe. Najpiękniejszym i najbardziej znanym obiektem jest oczywiście Wielka Mgławica Oriona oraz cały kompleks Oriona. Zapraszam do mojego postu o tej konstelacji: McGoris #22

Jak tylko będę miał czas to niedługo napiszę post o skarbach zimowego nieba - gromad otwartych oraz obszarów HII, od konstelacji Perseusza, Woźnicy, aż do Oriona i Wielkiego Psa.

Niebo nad ranem - 15 grudnia, godz. 4:00

 Nad ranem przed świtem możemy podziwiać już konstelacje wiosenne. Nad wschodnim horyzontem powraca Arktur z Wolarza a na południowy-zachód od niego konstelacja Panny, wraz z bogactwem galaktyk. Wysoko w okolicach zenitu ujrzymy Wielką Niedźwiedzicę oraz Lwa, a zimowe konstelacje - Orion, Wielki i Mały Pies chowają się na zachodzie.
 


Jeśli wam się podobało, udostępniajcie, lajkujcie, w komentarzach zadawajcie pytania. Jeszcze raz - sorki że tak późno wrzuciłem. Pozdrawiam, McGoris.

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia

ZOBACZ TEŻ:

Galaktyka Andromedy - nasza najbliższa sąsiadka.
Radioastronomia - niedoceniana dziedzina astronomii.
Rozmiary kątowe