McGoris #82 - Galaktyki "edge-on", czyli te, które ustawione są do nas kantem

Najciekawsze galaktyki ustawione do nas kantem, które pięknie prezentują się w amatorskich teleskopach.

Wiosna. Najlepszy okres do obserwacji galaktyk. Ogromną ich ilość odnajdziemy w gwiazdozbiorach: Panny, Lwa, Wielkiej Niedźwiedzicy(która wiosną znajduje się wysoko w zenicie) oraz Warkocza Bereniki. Wiele z nich jest dostępna w amatorskich teleskopach.
Niestety najlepszy okres ich widoczności powoli się pogarsza.

W tym poście opisze jedne z moich ulubionych galaktyk-kresek, czyli takie, które widzimy od boku, są ustawione do nas kantem. Nawet w 8" teleskopie ich widok jest niesamowity, zwłaszcza przy perfekcyjnej przejrzystości i ciemnym niebie. Wyglądają jak "podłużne kreski".


1. NGC 4565 - Galaktyka "Igła" (ang. Needle Galaxy)

Jasność: 10,4 mag
Poziom trudności: Średni


Jedna z najpopularniejszych wiosennych galaktyk. Znajduje się ona w konstelacji Warkocza Bereniki i oddalona jest o ok. 45 milionów lat świetlnych od nas.

Galaktyka Igła(NGC 4565) - źródło: Wikipedia, autor: Ken Crawford.

W teleskopie swoje oblicze ukazuje dopiero w większym teleskopie i przy ciemnym i dobrze przejrzystym niebie. W 8" teleskopie bez problemu widoczny jest jaśniejszy środek, a od niego wychodzą dwie długie, cieńkie smugi światła.

Mój szkic galaktyki NGC 4565.

W większych teleskopach można dostrzec także ciemną przerwę na jądrze galaktyki.



2. NGC 4631 (Galaktyka "Wieloryb") oraz NGC 4656 (Galaktyka "Kij Hokejowy").

Jasność: 9,8 mag (NGC 4631)
               11,0 mag (NGC 4656)

Poziom trudności: Średni (NGC 4631)
                                Trudny (NGC 4656)


Piękna para galaktyk. Wyjątkowość tych obiektów dodaje to, że znajdują się blisko siebie. Galaktyka Wieloryb to ta jaśniejsza, a NGC 4656 ta mniej jasna. Galaktykę Wieloryb można zaobserwować bez problemu, ale jej towarzyszkę NGC 4656 już trudniej. Ja ją odnajduję tylko przy bardzo ciemnym niebie. Jej jasność to 11 mag, a więc o ponad 1 mag ciemniejsza od Wieloryba.

Źródło: APOD NASA, autor: Josef Poepsel, Stefan Binnewies.

NGC 4631 (Wieloryb) to galaktyka oddalona o 30 milionów lat świetlnych. Obok niej jest jeszcze malutka galaktyczka NGC 4627, którą udało mi się zerkaniem wypatrzeć przez mój 8" teleskop.

W większym teleskopie można także dostrzec lekkie zagięcie w galaktyce NGC 4656 (dzięki czemu nazywa się "kij hokejowy". Ja w 8" go nie zaobserwowałem.



3. NGC 5907 (Galaktyka "Drzazga")  

Jasność: 11,1 mag
Poziom trudności: Trudny

Galaktyka nieco mniej znana, bo leży w konstelacji Smoka. Jest także dosyć trudna do obserwacji. Jej jasność to 11,1 mag, a więc potrzeba ciemnego nieba.

NGC 5907 - źródło: wikipedia.org

Ładna galaktyka, co prawda nie tak spektakularna jak np. Igła, ale też robi wrażenie.

4. M 82 - (Messier 82 - Galaktyka "Cygaro") 

Jasność: 8,4 mag
Poziom trudności: Łatwy


Popularna i ciekawa galaktyka w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Razem z pobliską M81 (Galaktyką Bodego) tworzą ładną parę widoczną w okularze teleskopu. Galaktyki leżą w odległości 12 milionów lat świetlnych, a M81 od M82 dzieli ok. 150 000 lat świetlnych.

M81 (po lewej) i M82 (po prawej) - źródło: wikipedia.org, autor: Anttler

Przez 8" teleskop można dostrzec postrzępioną strukturę galaktyki. Na początku 2014 roku była widoczna w niej supernowa SN 2014J. Widać ją było jako słabą gwiazdkę na tle galaktyki, która po miesiącu zaczęła gasnąć.

Mój szkic.

5. NGC 4244 

Jasność: 8,4 mag
Poziom trudności: Średni


Mało znana galaktyka, ale niesamowicie piękna i długa w teleskopie. Znalazłem ją przez przypadek, a tak naprawdę znalazł ją mój towarzysz podczas obserwacji. Obserwował przez teleskop "na randoma", czyli naprowadzał teleskop losowo w dowolne miejsce. Trafił na jakąś galaktykę. Na początku myślałem, że to galaktyka Wieloryb. Okazało się jednak, że jest to inna galaktyka. To była NGC 4244 znana także jako Caldwell 26. Odległość szacuje się na ok. 6,5 - 14 milionów lat świetlnych.

NGC 4244 (Caldwell 26) - źródło: wikipedia.org, autor: Ole Nielsen

Koniecznie muszę ją jeszcze obczaić.

6. NGC 3628 (Galaktyka "Hamburger")

Jasność: 10,2 mag
Poziom trudności: Średni

Jeden z obiektów ze sławnej grupki galaktyk - Tripletu Lwa. W przeciwieństwie do dwóch innych składników (M65 oraz M66) jest ustawiona do nas kantem. Leży w odległości 35 milionów lat świetlnych od nas.

źródło: APOD NASA, autor: Philippe Durville.

Jest najmniej jasna z tych trzech galaktyk. Do wypatrzenia jej potrzeba ciemnego nieba.

Jeden raz przy bardzo dobrej przejrzystości udało mi się dostrzec ciemną przerwę na tle galaktyki. Ciemna przerwa to gęsty pył galaktyczny. Udało mi się to tylko raz. Przejrzystość odgrywa ogromną rolę.


Jeżeli ktoś obserwuje niebo i zna więcej takich galaktyk niech da znać w komentarzu :). Znam jeszcze galaktyki NGC 3115 w Sekstansie oraz NGC 891 (Letnia Igła) w Andromedzie.



Jeżeli wam się podobało, to udostępniajcie, piszcie w komentarzach. Pozdrawiam, McGoris :)

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia

ZOBACZ TEŻ:

Relacje z obserwacji - 06.04.2018 
Kwazary, blazary i galaktyki aktywne.