sobota, 12 września 2015

McGoris #7 - 15 ciekawych obiektów w kosmosie

Wybrałem 15 ciekawych obiektów w kosmosie. Co jakiś czas będę wrzucał 15 wybranych obiektów.
Będe wybierał te najciekawsze. Chociaż.... wszystkie są ciekawe :)




#1   Filary Stworzenia

Na pewno spotkaliście się ze zdjęciami tego obiektu. Trzy piękne mgławice w kształcie filarów zapierają dech w piersiach. Jest to obiekt, który sfotografowano jako jeden z pierwszych przez teleskop Hubble'a.

Zdjęcie zrobione przez teleskop Hubble'a w 1995 roku.

Czym są te obiekty? Są to obszary, gdzie materia gromadzi się i rodzą się nowe gwiazdy. Są to olbrzymie słupy gazu i pyłu rozciągające się na lata świetlne. Oświetla je świecący tlen, wodór i siarka. Te struktury są stale rzeźbione przez promieniowanie młodych, tworzących się gwiazd.

Dookoła tych słupów są również stare gwiazdy, których wiatr gwiazdowy rozwiewa te struktury i najprawdopodobniej za kilka milionów lat, słupy gazu i pyłu ulegną zniekształceniu lub całkowicie się rozpadną.

Filary Stworzenia są ułożone w Mgławicy Orzeł (Messier 16). Leży w gwiazdozbiorze Węża, na południowy zachód od konstelacji Orła. Jest to gromada gwiazd powiązana z obszarem mgławicowym. 

Została odkryta przez Jean Philippe de Chéseaux w roku 1745, a niezależnie odkrył ją Charles Messier w 1764 roku i zasugerował istnienie mgławicy i dodał ją do swojego katalogu.

Mgławica znajduje się ok. 7000 lat świetlnych od nas. Mgławica ma rozmiary ok. 70 x 55 lat świetlnych, a sama gromada gwiazd ma ok 15 lat świetlnych średnicy.

Obiekt doskonale jest widoczny przez lornetkę jako pojaśniona plamka, a przez 20 cm teleskop widać ładne skupisko gwiazd z pojaśnieniem dookoła (niestety filarów nie widać). 

Mgławica Orzeł (M16). W centrum widać "Filary Stworzenia"

#2   G34.3

W konstelacji Orła leży mgławica inna niż wszystkie. Mgławica składa się głównie z... alkoholu etylowego o nazwie G34.3. To istna gwiezdna gorzelnia. Niestety znajduje się aż 10 000 lat świetlnych od Ziemi.
Mgławica ta ma ok. 1000x większą średnicę niż Układ Słoneczny i otacza młodą, gorącą gwiazdę.

Brytyjscy naukowcy oszacowali, że mgławica zawiera tyle alkoholu, ile wystarczyłoby do zrobienia 200 kwadrylionów litrów piwa. Ktoś inny obliczył, że ludzkość mogłaby się tym upijać tysiąc razy dłużej, niż wynosi przewidywany czas istnienia Wszechświata.

Mgławica G34.3


#3   Mgławica "F*ck you"

Ta mgławica jest bardzo śmieszna i bezczelna :D. Pokazuje nam prosto środkowy palec! Ten specyficzny obłok gazu i pyłu, gdzie tworzą się gwiazdy, znajduje się w części mgławicy Karina położonej w gwiazdozbiorze Kila (z szerokości geograficznej Polski niewidoczny)
Jest to mały obszar formowania się gwiazd odległy o ok. 8000 lat świetlnych od nas.
Poniższe zdjęcie zostało zrobione w 1999 roku przez Teleskop Hubble'a.

Nawet wszechświat się na was wypina :)


#4   Galaktyki "Czułki" - NGC 4038 & NGC 4039

Przenieśmy się trochę dalej, poza naszą galaktykę. Tam też idzie znaleźć wiele skarbów. Są to dwie galaktyki odległe o ok. 60 milionów lat świetlnych i są one na drodze kolizyjnej ze sobą. 

Ich nazwa pochodzi od długich smug materii, wyrzuconej na skutek zderzenia się galaktyk NGC 4038 oraz NGC 4039 i wyglądają jak czułki u owada. Galaktyki znajdują się w gwiazdozbiorze Kruka i mają jasność ok. 11 magnitudo, czyli są w zasięgu już 8-calowych teleskopów.

Galaktyki Czułki. Widać długie pasy materii wyglądające jak czułki.
Galaktyki sfotografowane przez teleskop Hubble'a.

Jądra tych dwóch galaktyk łączą się, co w przyszłości doprowadzi do utworzenia jednej dużej galaktyki eliptycznej. Czyli taką, która posiada regularny kulisty lub elipsoidalny kształt o gładkiej strukturze z pojaśnionym jądrem.
Naszą galaktykę - Drogę Mleczną też czeka taki los. Za parę miliardów lat zderzy się z Galaktyką Andromedy i kto wie, potencjalni kosmici z innej galaktyki też mogliby mieć taki widok.


#5   Messier 102

Jest to galaktyka soczewkowata (coś pomiędzy spiralną i eliptyczną) położona w gwiazdozbiorze Smoka i jest odległa o 48 milionów lat świetlnych. Ma ona bardzo ciekawy kształt ze względu tego, że jest ustawiona do nas kantem i jest bardzo spłaszczona. Najbardziej wyróżnia się ciemna igęsta otoczka gazu i pyłu.

M 102 - zdjęcie zrobione przez teleskop Hubble'a.

Odkrył ją Pierre Méchain 27 marca 1781 roku. Jego przyjaciel Charles Messier umieścił tę obserwację w swoim katalogu jako Messier 102. Galaktyka jest widoczna w amatorskim teleskopie jako wydłużona mgiełka.


#6   Galaktyka Sombrero - Messier 104

Galaktyka spiralna, położona w gwiazdozbiorze Panny, odległa o ok. 30 mln lat świetlnych. Jej nazwa "sombrero" pochodzi z jej specyficznego kształtu. Galaktyka ma bardzo jasne jądro i słabo rozwinięte spiralne ramiona.
Jest ona ustawiona do nas prawie kantem, gdzieś ok. 75-80 stopni względem nas.
Charakterystyczne dla tej galaktyki jest wielki pas(torus) gęstego, ciemnego, zimnego pyłu i gazu.

Odkrył ją Pierre Méchain 11 maja 1781 roku. Nie znalazła się w oryginalnej drukowanej wersji katalogu Messiera, jednak Charles Messier dopisał ją odręcznie do swej prywatnej kopii katalogu.
Jej pierścień ma średnicę 60 tys. lat świetlnych.

Galaktyka Sombrero - zdjęcie zrobione przez teleskop Hubble'a

W 20 cm teleskopie można pod bardzo ciemnym niebem wypatrzeć ciemną przerwę.

Szkic galaktyki M 104 widocznej przez 8-calowy teleskop.

 #7   Messier 51 - Galaktyka "Wir"

Galaktyka spiralna, która znajduje się w konstelacji Psów Gończych, niedaleko końca dyszla Wielkiego Wozu. Dlaczego ta galaktyka jest wyjątkowa? Ponieważ jest ona zwrócona do nas biegunem galaktycznym, przez co widać jej cały spiralny kształt.
Jest to pierwsza galaktyka, na której zauważono spiralne struktury. Jest oddalona o 25 mln lat świetlnych i ma średnicę ok. 60 000 lat świetlnych.

Towarzysz Galaktyki Wir, galaktyka NGC 5195, znajduje się na końcu jednego z ramion galaktyki M 51. W rzeczywistości ta galaktyka znajduje się w przestrzeni nieco za M51, ale jest pod wpływem jej grawitacji.

Galaktyka Wir i jej towarzysz po prawej stronie.

Galaktyki można dostrzec przez amatorski teleskop, a w odpowiednich warunkach nawet przez lornetkę jako mgiełkę. W 20 cm teleskopie pod bardzo ciemnym niebem można ujrzeć lekko spiralną strukturę.

Widok M51 przez amatorski teleskop
Została odkryta 13 października 1773 roku przez Charlesa Messiera.



#8   Mgławica Krab - Messier 1

Wróćmy z powrotem do naszej galaktyki. Ta mgławica niesie za sobą ciekawą historię. Jest to pozostałość po wybuchu supernowej, która zaobserwowana została w 1054 r. przez chińskich astronomów jako niesamowicie jasny punkt na niebie.
Po wybuchu bardzo masywnej i dużej gwiazdy, cała materia została odrzucona, co stworzyło obłok gazu i pyłu.

Powstała niesamowicie masywna kosmiczna latarnia, która oświetla całą mgławicę. To pulsar, który obraca się wokół własnej osi 30 razy na sekundę i emituje promieniowanie od fal gamma do radiowych.

Mgławica Kraba oddalona jest o ok. 6500 lat świetlnych od nas i leży w gwiazdozbiorze Byka.

Mgławica Krab - zdjęcie zrobione przez teleskop Hubble'a

Pulsar w mgławicy Kraba - zdjęcie wykonane w paśmie widzialnym (czerwień) i w paśmie rentgenowskim.

Mgławica Krab jest doskonale widoczna w amatorskim teleskopie jako wyraźna, owalna mgiełka.


#9   Mgławica Serce - IC 1805

Obszar mgławicowy położony w gwiazdozbiorze Kasjopei w ramieniu Perseusza - ramieniu Drogi Mlecznej. Znajduje się w odległości około 7500 lat świetlnych od Ziemi i rozciąga na niemal 200 lat świetlnych.
Mgławica jest dlatego wyjątkowa, że kształtem przypomina ludzkie serce.

Mgławica "Serce" - widoczny kształt serca.
Mgławica ma dość spore rozmiary kątowe, lecz jest niewidoczna z powodu bardzo słabego światła, które emituje wodór. Jej widok to domena astrofotografii. Niedaleko jej, znajduje się powiązana z nią mgławica "Dusza" - IC 1848, która też jest dość spora.


#10   Saturn

Najpiękniejsza planeta Układu Słonecznego. Jest uznawana za najładniejszą planetę głównie dlatego, że posiada ogromne, wyraźne pierścienie. Szósta planeta Układu Słonecznego, druga pod względem wielkości (na pierwszym miejscu jest Jowisz).

Średnia odległość od Słońca to ok. 1 400 000 000 km - 1,4 mld km.
Średnica równikowa Saturna to 120 536 km, a biegunowa 108 726 km.
Średnica Saturna jest ok. 9x większa od średnicy Ziemi.

Planeta Saturn - zdjęcie zrobione przez sondę Cassini.
Jego piękne pierścienie składają się głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych. Inne gazowe olbrzymy (tj. Jowisz, Uran, Neptun) także posiadają pierścienie, lecz nie są tak spektakularne i jasne jak te Saturnowe.

Pierścienie najprawdopodobniej powstał w wyniku zderzenia się księżyców, przez co się rozpadły i stworzyły pierścienie lub są pozostałością pierwotnej mgławicy, z której powstał Saturn.

Pierścienie rozciągają się od 6630 km do 120 700 km od równika planety, mają średnio około 20 metrów grubości i składają się w 93% z cząstek lodu z zanieczyszczeniami oraz w 7% z amorficznego węgla (czyli takiego, którego stan przypomina strukturę krystaliczną).

Według danych z lipca 2013, jest potwierdzone istnienie 62 naturalnych satelitów planety, spośród których 53 mają oficjalne nazwy.

Schemat pierścieni saturna i położenie ich księżyców. Outer-edge - ang. zewnętrzna krawędź
Cassini Saturn orbit insertion.... - orbita sondy Cassini podczas robienia zdjęć pierścieni.


Saturn jest widoczny gołym okiem jako lekko jasna gwiazdka. Przez amatorski teleskop można 
dostrzec jego pierścienie. W mniejszych teleskopach jako "uszy" a w większym powiększeniu/aperturze można oddzielić pierścienie od planety, a nawet ujrzeć przerwę Cassiniego oraz księżyce Saturna. Największym i najjaśniejszym księżycem jest Tytan, widoczny nawet w lornetce. W większym teleskopie można dostrzec także: Diona, Rheę, Tethysa i Japetusa, a w bardzo dobrych warunkach nawet Enceladusa jako słabe kropki.



#11  Tytan

Wspomniałem o nim przy opisie Saturna. Jest to drugi, największy księżyc w Układzie Słonecznym (po jowiszowym Ganimedesie). Księżyc jest większy od naszego Księżyca Ziemskiego, a nawet od planety Merkury.
I jako jedyny - posiada gęstą atmosferę, w której zachodzą skomplikowane zjawiska atmosferyczne, takie jak deszcz czy burze. Księżyc ma średnicę ok. 5150 km.

Tytan - księżyc Saturna


Na powierzchni którego odkryto powierzchniowe zbiorniki cieczy – jeziora. Ale to nie są zwykłe jeziora. Nie wypełnia ich jednak woda, ale ciekły metan, który w warunkach ziemskich występuje w postaci palnego gazu.

Na powierzchni można doznać temperatury -180 stopni Celsjusza. Atmosfera składa się głównie z azotu z domieszką argonu, metanu i innych związków organicznych, takich jak etan i acetylen.
Widok Saturna powinien słabo majaczyć na tle sino-pomarańczowego nieba. Na Tytanie występują deszcze węglowodorów.

Podczas lądowania próbnika Huygens (było to jedyne udane lądowanie na księżycu obcej planety) zmierzono także prędkość wiatrów - do 60 km/h.



Istnienie organizmów żywych jest mało prawdopodobne, głównie ze względu na ekstremalnie niskie temperatury, chociaż duża ilość związków organicznych na Tytanie pozwala spekulować na temat istnienia życia. Pod powierzchnią planety może występować lód, a nawet woda. Ruchy tektoniczne księżyca pod wpływem grawitacji Saturna i innych księżyców może powodować rozszarpywanie i rozgrzewanie dolnych warstw, więc może istnieć woda nawet w stanie ciekłym.





#12   Enceladus

Kolejny księżyc Saturna, równie ciekawy. Ten księżyc jest już malutki, w stosunku do Tytana, ma tylko 500 km średnicy.
Enceladus jest księżycem lodowym, zbudowanym w znacznym stopniu z lodu. Niewielka ilość pochłanianej energii słonecznej powoduje, że temperatura powierzchni tego księżyca wynosi w południe zaledwie –198 °C. Mimo to na tym niewielkim księżycu występują aktywne lodowe wulkany lub gejzery.


Enceladus - zdjęcie zrobione przez sondę Voyager 2
Podobnie jak na Tytanie, pod powierzchnią planety może występować woda w stanie ciekłym, co może wprowadzać dyskusję na temat istnienia prostych form życia.

Przy bardzo dobrych warunkach i sporym teleskopie można go próbować wypatrzeć.



#13   Mimas

Jeszcze jeden z księżyców gazowego giganta. Ten księżyc został odkryty wraz z Enceladusem w 1789 roku przez Willama Herschela. Ten księżyc jest wyjątkowy z jednego powodu. Ogromny krater na jego powierzchni ma taki kształt, że przypomina on Gwiazdę Śmierci z filmu "Gwiezdne Wojny", wielkiego destruktora planet.

Mimas - zdjęcie zrobione przez sondę Cassini.
Mimas jest malutki, ma ok. 400 km średnicy. Przy bardzo dobrych warunkach i sporym teleskopie można go próbować wypatrzeć.


#14   Messier 81 i Messier 82

Piękna para galaktyk leżąca w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy. Galaktyki są bardzo jasne ( M81 - 6.9 mag, M82 - 8.4 mag), widoczne nawet w lornetce jako malutkie mgiełki blisko siebie. Galaktyki odkrył w 1774 odkrył niemiecki astronom Johann Elert Bode. Stąd też nazwa galaktyki Bodego. 
Galaktyki są oddalone o 12 milionów lat świetlnych od nas.

Galaktyki M81 (po lewej) i M82 (po prawej). Źródło: Internet


Messier 81 jest galaktyką spiralną i jest odległa tylko o 150 tys. lat świetlnych od swojego kumpla - Messiera 82. M82 jest galaktyką spiralną, w której zachodzi tzw. burza gwiazdowa, czyli zachodzi tam intensywny proces tworzenia się młodych gwiazd.

W 2009 roku astronomowie z Obserwatorium Jodrell Bank odkryli nowy, nieznanego typu obiekt w Galaktyce M82. Obiekt ten pojawił się niespodziewanie w paśmie radiowym i nie wykazuje oznak zanikania. Nie przypomina też niczego, co do tej pory obserwowano w obrębie Drogi Mlecznej. Odkrycie to może być pierwszym odkryciem pozagalaktycznego "mikrokwazara, czyli obiektu o sporej emisji promieniowania X".



Pod koniec stycznia w 2014 roku, miał miejsce wybuch supernowej w tej galaktyce, jako jasny punkt na tle dysku galaktyki. Supernową można było zaobserwować przez amatorski teleskop! Miałem okazję ją zaobserwować - maksymalnie osiągnęła ok. 10,5 magnitudo. Przepiękny widok wraz ze świadomością, że widzę wybuch supernowej z tak wielkiej odległości. Trzeba też pamiętać, że tak naprawdę ta supernowa wybuchła 12 mln lat temu (tyle trwa dotarcie światła do Ziemi).
Wraz z czasem blask supernowej zaczął słabnąć, a do tej pory nawet chyba całkowicie zgasł.



#15   Mgławica Koński Łeb

Piękna, ciemna mgławica położona w gwiazdozbiorze Oriona niedaleko gwiazdy Alnitak w pasie Oriona. Wspomniałem o niej w poprzednich postach. Znana także jako Barnard 33 wewnątrz IC 434.
Leży gdzieś w przybliżeniu ok. 1500 lat świetlnych od Ziemi i cała ciemna mgławica rozciąga się na obszar 80 lat świetlnych.

Hihi, konik, konik, konik :)


Jest to obszar formowania się gwiazd. Słabe gwiazdy widoczne na jej tle to młode gwiazdy w procesie formowania. Czerwona mgławica pochodzi od zjonizowanego wodoru położonego głównie za Mgławicą Koński Łeb, zjonizowanego przez pobliską gwiazdę sigma Orionis.  Ciemność mgławicy Koński Łeb jest spowodowana głównie przez gęstą warstwę pyłu. Mgławicę tę rozjaśnia znajdująca się za nią mgławica emisyjna IC 434.


Jak wam się spodobało -> Udostępniajcie, lajkujcie, w komentarzach zadawajcie pytania, na które postaram się odpowiedzieć.

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia


ZOBACZ TEŻ:




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz