wtorek, 11 października 2016

McGoris #32 - Skarby południowego nieba - Krzyż Południa

Co kryje ten najbardziej znany i charakterystyczny gwiazdozbiór południowego nieba. Jak dla nas najbardziej znanym układem gwiazd jest Wielki Wóz, to na południowej półkuli jest to właśnie Krzyż Południa (łac. Crux).



Przedstawiony w poście Krzyż Południa jest najmniejszym gwiazdozbiorem ze wszystkich. 4 gwiazdy ukazujące kształt krzyża. Stanowił on ważny punkt nawigacyjny dla żeglarzy.

Krzyż Południa znajduje się na tle Drogi Mlecznej - źródło: www.davidmalin.com
Jest tak znanym gwiazdozbiorem, że umieszczony został na flagach 5 państw: Australii, Nowej Gwinei, Nowej Zelandii, Samoa oraz Brazylii.

Gwiazdozbiór Krzyża Południa na flagach od lewej: Australii, Papui-Nowej Gwinei, Nowej Zelandii, Samoa, Brazylii.


1. Gwiazdy

Nazwy gwiazd w konstelacji Krzyża Południa - Stellarium

Gacrux (
γ Crucis): Piękna i wyróżniająca się pomarańczowym kolorem gwiazda. Jest to czerwony olbrzym o typie widmowym M3,5II o temperaturze powierzchni ok. 3400 K, który znajduje się o 88 lat świetlnych od nas.
Gwiazda jest wizualnie podwójna (tylko wizualnie, składniki nie są związane grawitacyjnie). Jej drugi towarzysz to gwiazda ciągu głównego o typie A3V, jednak jest 4x dalej niż Gacrux.

Gwiazda wskazuje północ.


Mimosa (β Crucis): Piękna, błękitna i gorąca gwiazda. Jest to układ spektroskopowo podwójny, oddalony o ok. 355 lat świetlnych. Główny składnik to błękitny olbrzym, gwiazda zmienna typu Beta Cephei o typie widmowym B0.5III - jej temperatura wynosi aż 27000 K. Drugi składnik to błękitna gwiazda ciągu głównego o typie B2V i temperaturze powierzchni ok. 22000 K. Pełen obrót wokół wspólnego środka masy układu zajmuje im ok. 5 lat.

Gwiazda wskazuje wschód.
 

δ Crucis: Jest to gwiazda zmienna typu Beta Cephei, błękitny podolbrzym o typie B2IV. Jest oddalona o 345 lat świetlnych od nas. Jest to gwiazda bardzo masywna, gorąca(ok. 23000 K) i szybko obracająca się wokół własnej osi (może być lekko jajowata), co świadczy o tym, że przekształca się powoli w olbrzyma.

Gwiazda wskazuje zachód.


Acrux (α Crucis): Jest to układ poczwórny! Odległy o 321 lat świetlnych. Dwa najjaśniejsze składniki (α¹ i α²) są to gorące gwiazdy o typach widmowych B0.5IV oraz B1V. Są do rozdzielenia przez amatorski teleskop i ich separacja wynosi ok. 4 sekundy kątowe. Ich okres obiegu może sięgnąć aż 1500 lat.
 
Jedna z tych gwiazd również jest podwójna. α¹ jest gwiazdą spektroskopowo podwójną i orbitują wokół siebie w odległości ok. 1 AU (czyli tyle co odległość Ziemia-Słońce). Jeśli chodzi o α² to wraz z jaśniejszym składnikiem gwiazdy α¹ może eksplodować jako supernowa i jedna z gwiazd może przekształcić się w masywnego, białego karła.

Jeszcze jest jeden składnik - α Crucis C - jest to błękitny podolbrzym o typie widmowym B4IV, który jest oddalony o 1'30" (1,5 minuty kątowej) od trzech pozostałych składników. Podejrzewa się, że może być z nimi powiązana grawitacyjnie.

Gwiazda wskazuje południe.


2. Ciekawe obiekty


Mgławica Worek Węgla (Coalsack)

Zaraz obok gwiazdy Acrux widać pociemnienie. Jest to ciemna mgławica zwana jako Worek Węgla (Coalsack). Jest bardzo charakterystyczna i dobrze widoczna na tle Drogi Mlecznej gołym okiem.

Worek Węgla oraz Krzyż Południa - źródło: ESO/S. Brunier

Mgławica leży ok. 600 lat świetlnych od Ziemi i jest chłodnym skupiskiem materii międzygwiezdnej.


"Szkatułka klejnotów (Jewel Box)" - gromada NGC 4755

Piękne skupisko gwiazd o różnych barwach od pomarańczowych do błękitnych gwiazd. Znajduje się ok. 6445 lat świetlnych od Ziemi. Jest tak duża, że widać ją gołym okiem jako lekką mgiełkę.

Gromada "Szkatułka Klejnotów" - źródło: ESO/Y. Beletsky

Krzyż Południa był widoczny dawniej z Europy!

W wyniku precesji osi Ziemi obecnie nie jest widoczny z Europy. Dawniej, ponad 3000 lat temu był widoczny w całości jeszcze z południowej Europy.

Jeżeli wam się podobało to udostępniajcie, piszcie w komentarzach, zadawajcie swoje pytania. Pozdrawiam, McGoris :)

Zapraszam także do polubienia strony na Facebooku: facebook.com/mcastronomia



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz