sobota, 30 czerwca 2018

McGoris #85 - Niebo - Lipiec 2018 - Zaćmienie Księżyca i Wielka Opozycja Marsa

Co zobaczymy na nocnym niebie w lipcu tego roku i jakie zjawiska na nas czekają?


Ach, jak ten czas szybko leci, przeleciał nam już czerwiec. W czerwcu mieliśmy opozycję Saturna, mnóstwo ciekawych tranzytów na Jowiszu, ułożeń jego księżyców, a także początek astronomicznego lata. Czerwcowe obserwacje trochę pokrzyżowała pogoda. Dominowały w większości dni pochmurne i deszczowe (u mnie)

Przed nami lipiec, dla dzieci i młodzieży to początek wakacji. Lipiec kojarzy się z upałami oraz długimi dniami z możliwością wystąpienia burz. Okres dojrzewania owoców (maliny, agrest czy porzeczka), a także zbóż. A co będzie na nocnym niebie? Będzie ciekawie!

Lipiec to ostatni miesiąc najlepszych warunków do zaobserwowania obłoków srebrzystych - mezosferycznych, błękitnawych chmur widocznych nisko nad północnym horyzontem.


1. Wschody i zachody Słońca.

Od najwyższego położenia Słońca - 21 czerwca, dzień będzie się skracał. Lecz spokojnie, będzie to póki co bardzo powolny proces.

 



Polska północna (Gdańsk):

1 lipca:

Wschód:      4:14
Zachód:     21:23

Długość dnia:   17h 09m
Długość nocy:     6h 51m


31 lipca:

Wschód:     4:53
Zachód:    20:49

Długość dnia:   15h 56m
Długość nocy:     8h 04m

W ciągu miesiąca dnia ubędzie o 1 godzinę i 13 minut.





Polska środkowa (Warszawa):

1 lipca

Wschód:     4:17
Zachód:    21:00

Długość dnia:   16h 43m
Długość nocy:     7h 17m

31 lipca

Wschód:     4:52
Zachód:    20:30

Długość dnia:   15h 38m
Długość nocy:     8h 22m

W ciągu miesiąca dnia ubędzie o 1 godzinę i 5 minut.




Polska południowa (Zakopane):

1 lipca

Wschód:     4:37
Zachód:    20:49

Długość dnia: 16h 12m
Długość nocy:   7h 48m

31 lipca

Wschód:     5:08
Zachód:    20:23

Długość dnia: 15h 15m
Długość nocy: 8h 45m

W ciągu miesiąca dnia ubędzie o 57 minut.



Słońce na początku lipca znajdzie się w gwiazdozbiorze Bliźniąt, w drugiej części miesiąca przemknie do Raka. Z 20 na 21 lipca przetnie ono granicę obu konstelacji.




 
2. Księżyc:


🌗  -   6 lipca  - Ostatnia kwadra - w gwiazdozbiorze Ryb,
🌑  -  13 lipca - Nów, w gwiazdozbiorze Bliźniąt,
🌓  -  19 lipca - Pierwsza kwadra, w gwiazdozbiorze Panny,
🌕  -  27 lipca - Pełnia w gwiazdozbiorze Koziorożca.


No i czeka nas w lipcu przepiękne, całkowite zaćmienie Księżyca w nocy z 27 na 28 lipca. Będzie to jedno z najdłuższych zaćmień w historii. Księżyc znajdzie się w aphelium, czyli będzie oddalony najdalej od Ziemi, przez co jego ruch pozorny będzie wolniejszy, przez co w cieniu Ziemi pozostanie najdłużej.
Zaćmienie potrwa aż 1 godzinę i 42 minuty.

Zjawisko będzie widoczne w całej Polsce. Będziemy mieli tzw. "blood moon", czyli "Krwawy Księżyc", przybierze on ciemno-czerwoną barwę. (Już nie mogę się doczekać ilości wrzutek o końcu świata :D).
Oto przebieg (Polska środkowa):


19:26 - Wejście Księżyca w tzw. półcień, czyli tylko takie lekkie pociemnienie. Wtedy Księżyc będzie jeszcze pod horyzontem.

20:32 - Wschód Księżyca.

20:33 - Wejście Księżyca w cień Ziemi.

21:30 - Początek całkowitego zaćmienia Księżyca.

22:21 - Środek zjawiska, całkowite zaćmienie Księżyca.

23:12 - Koniec całkowitego zaćmienia Ksieżyca.

0:16 - Wyjście Księżyca z cienia Ziemi.

1:27 - Wyjście Księżyca z półcienia Ziemi.




3. Planety:

Merkury:

Na początku lipca można pokusić się o zobaczenie Merkurego. Jednak będzie to trudne. Orbita Merkurego nie jest zbyt korzystnie nachylona względem horyzontu. Jedynie przy dobrych warunkach i jak zachodni horyzont jest całkowicie odsłonięty. Znajdzie się on w konstelacji Raka.


Najlepsze warunki do jego obserwacji będą 1 lipca. Wraz z czasem planeta będzie się zanurzać, a także jasność Merkurego również będzie maleć. 1 lipca osiągnie on jasność -0.08 magnitudo. 10 lipca jego jasność spadnie aż do 0.32 magnitudo (im większa wartość mag, tym obiekt jest mniej jasny).

3 i 4 lipca można się pokusić przy bardzo dobrej przejrzystości ujrzeć Merkurego obok pięknej gromady otwartej M44 w gwiazdozbiorze Raka, zwana jako "Ul" bądź "Żłóbek". Jednak wymaga to co najmniej lornetki bądź małego teleskopu. Najlepiej koło godziny 22:00.


Niestety niskie położenie Merkurego nad horyzontem nie pozwoli na dostrzeżenie większych szczegółów planety nawet przez duży teleskop. Obraz bardzo faluje. Przy odrobinie szczęścia powinniśmy zaobserwować jego fazę podobnie jak na Wenus.



Wenus:

Warunki do obserwacji Wenus są niestety coraz słabsze. Mimo, że jego elongacja(odległość kątowa od Słońca) rośnie (pod koniec miesiąca osiągnie ona ok. 45 stopni), to maleje kąt nachylenia jej orbity do horyzontu, przez co ginie w łunie Słońca.


Jasność Wenus wzrośnie, średnica kątowa planety również, a zmniejszy się jej faza.


Mars:

Mars będzie perełką tego miesiąca. 31 lipca dojdzie to tzw. opozycji, gdzie planeta będzie najbliżej Ziemi. W tym roku będzie ono wyjątkowe, gdyż będzie to bardzo duże zbliżenie - bo tylko ok. 57,600,000 km. Zbliżenia planet są różne, gdyż orbity Ziemi i Marsa nie są idealnie kołowe tylko eliptyczne i zależy w którym miejscu dojdzie do zbliżenia planet. Mars widoczny jest średnio co dwa lata. Dwa lata temu (31 maja 2016r.) było to zbliżenie tylko na odległość ok. 75 mln km, a 15 kwietnia 2014 roku tylko nędzne 92 mln km.



Mars będzie w tym roku nawet jaśniejszy od Jowisza w opozycji (ok. 2,5 mag). Będzie widoczna jako jasna, pomarańczowa "gwiazda" nad południowym horyzontem.

Na przeszkodzie w obserwacji Marsa stoją niestety dwie rzeczy:

1. Warunki do obserwacji Marsa w Polsce nie będą zbyt korzystne. Będzie on bardzo nisko nad horyzontem i będzie górować maksymalnie nieco ponad 12 stopni (+/- 2 stopnie na południu i północy Polski) nad horyzontem, przez co światło planety musi przejść przez znacznie grubszą warstwę atmosfery niż gdyby był wysoko. Jak ktoś tylko ma możliwość to warto wyjechać na południe, chociaż do Włoch czy Grecji, by Mars był nieco wyżej nad horyzontem i mieć większe szanse na dobrą stabilność atmosfery. U mnie na południu Polski niedaleko Zakopanego, planeta będzie górować 15 stopni nad horyzontem.

2. Obecnie na Marsie trwa burza piaskowa. Potrafi ona pokryć większość planety i trwać nawet kilka miesięcy. Burza piaskowa zamazuje szczegóły planety. Mam nadzieję, że do końca lipca minie, bądź ustąpi choć trochę. Oby pogoda dopisała, bo to jest najważniejsze.


Jowisz

Jowisz będzie jeszcze w miarę wdzięcznym obiektem do obserwacji. By zaobserwować jego księżyce, wystarczy już lornetka, a w małym teleskopie ujrzymy planetkę z dwoma brązowymi pasami. Warunki do obserwacji Jowisza zaczynają się pogarszać. Jego elongacja spadnie w ciągu miesiąca ze 123 stopni do 96, a także kąt nachylenia jego orbity do horyzontu również, przez co coraz wcześniej będzie znikać w słonecznej łunie, kierując się na południowy zachód.


Zmniejszy się również jasność Jowisza oraz rozmiar kątowy jego tarczy. Z 41,4 sekund łuku 1 lipca, spadnie do 38 sekund kątowych 31 lipca.



Saturn

W czerwcu mieliśmy jego opozycję. W lipcu również warunki do obserwacji będą korzystne. Znajdzie się on w konstelacji Strzelca. Już w małej lunetce zobaczymy jego owalny kształt, a większy teleskop pokaże nam planetę z pierścieniami a nawet z księżycami (Tytan widoczny jest już w lornetce)
 Porusza się on ruchem wstecznym i zbliży się do dwóch pięknych mgławic, widocznych już w lornetce, czy małym teleskopie - do Mgławicy Laguna (M 8), a także M20.


Saturn widoczny w 8" teleskopie.

8-calowy teleskop ukaże nam już struktury mgławicy, a na M20 można zerkaniem dostrzec ciemne przerwy dzielące mgławicę.




4. Nocne niebo:


Noce w lipcu są nadal bardzo krótkie. Pod koniec lipca na południu kraju powrócą noce astronomiczne (gdy Słońce zejdzie poniżej 18 stopni pod horyzont). Na letnim niebie możemy podziwiać piękną wstęgę Drogi Mlecznej, spowitą ogromnym morzem gwiazd oraz ciemnych mgławic.

Niebo wieczorne - 15 lipca, godz. 22:30
Wieczorem nad południowym horyzontem ujrzymy piękne konstelacje takie jak Skorpion, z czerwoną gwiazdą Antares oraz trzema gwiazdami ułożonymi w łuk(szczypce Skorpiona) oraz Strzelca, gdzie znajduje się centrum naszej Galaktyki. Nad nimi widoczny jest Wężownik wraz z Wężem (Wąż jest jedynym gwiazdozbiorem, który jest podzielony na dwie części: ogon i głowę) oraz na wschód od niego Orzeł.

Wysoko nad naszymi głowami przejdzie asteryzm Trójkąta Letniego (gwiazda Deneb z Łabędzia, Altair z Orła i Wega z Lutni), gdzie poprzez niego przeciąga się pas Drogi Mlecznej. W pobliżu będzie Herkules (gdzie znajdziemy piękną gromadę kulistą M13) i Korona Północna.

Nad zachodnim horyzontem ujrzymy zachodzące już konstelacje wiosenne takie jak Panna i Lew, a nad nimi Wolarz z jasnym Arkturem.

Nisko nad północnym horyzontem możemy ujrzeć jasną Kapellę z Woźnicy, pod którą ukryte są zimowe konstelacje.

Niebo w środku nocy, 15 lipca, godz. 0:00
Nad wschodnim horyzontem ujrzymy powoli wschodzącego Wodnika i Koziorożca, a także Pegaza z Andromedą. Blisko zenitu znajdą się konstelacja Łabędzia i Lutni. Nad południowo-wschodnim horyzontem zaczynają wyłaniać się gwiazdozbiory bardziej jesienne, takie jak Wodnik, Pegaz czy Ryby.

Niebo w drugiej części nocy - 15 lipca, godz: 3:00

W drugiej części nocy, przed wschodem coraz wyżej widoczne są konstelacje jesienne takie jak Pegaz, Andromeda czy Wieloryb, a także Ryba Południowa wraz z jasną gwiazdą Fomalhaut, gdzie jesienią będziemy ją podziwiać już wieczorem nad południowym horyzontem.
Na wschodzie powraca Byk, gdzie gościło jeszcze Słońce na początku poprzedniego miesiąca, a obok niego Woźnicę z jasną Kapellą. Przed świtem można próbować upolować Urana i Neptuna. Neptun znajduje się w konstelacji Wodnika niedaleko gwiazdy Psi Aquarii, a Uran znajduje się w konstelacji Ryb. Na lepsze warunki do ich obserwacji poczekajmy jeszcze z miesiąc, lub dwa.


5. Polecane obiekty do obserwacji (głębokie niebo):

Lato to okres podziwiania letnich skarbów. Do nich zaliczają się: Wielka gromada w Herkulesie (M13) - największa gromada na półkuli północnej. Widoczna już w lornetce jako plamka. W dużym teleskopie widok jest przepiękny, ogromne skupisko gwiazd.



Piękną gromadą kulistą jest również M22 w Strzelcu. Ze względu na jej niskie położenie, obiekt jest trudniejszy do obserwacji. Także widoczna już w lornetce.
Kolejnym ze skarbów są dwie, piękne mgławice planetarne: M57, zwana mgławicą pierścień. Już w małym teleskopie ujrzymy "pierścionek" między gwiazdami.


A także Mgławica Hantle (M 27), zwana również "ogryzkiem". Jest to duża kątowo mgławica, ujrzymy ją już w lornetce jako małą mgiełkę. W teleskopie ujrzymy jego ogryzkowaty kształt.
Polecam także odnaleźć bardzo ładną gromadę otwartą w gwiazdozbiorze Orła - M 11 zwana "dziką kaczką". Jest to przepiękne skupisko gwiazd.


Na tle Drogi Mlecznej możemy odnaleźć ogromną ilość gwiazd, wraz z gromadami otwartymi a także mgławicami, takimi jak Mgławica Orzeł (M16) czy Mgławica Omega (M 17).


6. ISS

Pod koniec lipca powrócą wieczorne, wysokie przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Widoczna jest jako jasny punkt (prawie tak jasny jak Wenus), który przelatuje przez cały nieboskłon.
W niewielkim teleskopie możemy ujrzeć kształt stacji - kadłub oraz jego panele słoneczne. Celowanie obiektu jest dość trudne, ze względu na jego dość szybki ruch na niebie. ISS krąży ok. 400 km nad Ziemią i jest wielkości boiska piłkarskiego.


Podsumowanie:

Najważniejszym zjawiskiem zdecydowanie będzie Zaćmienie Księżyca nocą z 27/28 lipca 2018 r., a także Wielka Opozycja Marsa 31 lipca 2018 r. kiedy to Mars zbliży się na odległość zaledwie 57,6 mln km, osiągnie jasność -2,78 magnitudo, a średnica jego tarczy wyniesie ponad 24 sekundy kątowe.

Mam nadzieję, że uda się pogoda na zaćmienie oraz na Wielką Opozycję Marsa, gdzie będę chciał zrobić jego zdjęcie, a także uda mi się zrobić zdjęcie ISS.  




Życzę wam pogodnych, przejrzystych nocy i perfekcyjnego seeingu. Pozdrawiam, McGoris.


Zapraszam także na bloga fotograficznego, gdzie wrzucam swoje zdjęcia przyrody, czy krajobrazy. mcphotografia.blogspot.com

ZOBACZ TEŻ:

Droga Mleczna - Nasz dom.

Najjaśniejsze gwiazdy na niebie - Arktur 
Najjaśniejsze gwiazdy na niebie - Wega 

 



1 komentarz: